Τετάρτη 15 Μαΐου 2013

Το μικρό παραμύθι της διπλανής πόρτας

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένα μικρό παιδάκι που δε γούσταρε τα γράμματα. "Άλλωστε τι σου δίνουνε? Να φας?" μονολογούσε κάθε πρωί ο πατέρας του που πήγαινε στη δουλειά. Ο νονός του ήταν μορφωμένος. "Ναι και τι κατάλαβε?" έλεγε η μάνα του καθώς προσπαθούσε να "ξεκολλήσει" την ξεραμένη πάστα από το μαξιλάρι του καναπέ που είχε κατασπαράξει ο "μορφωμένος" κάπρος τα Χριστούγεννα στην τυπική επίσκεψη για τα δώρα. "Ύστερα πάει στη γκόμενα κι η γυναίκα του απλώς φοράει το όνομα του και κοιμάται τα βράδια".
Τα χρόνια περνούσαν και το παιδάκι ένιωθε περήφανο που απεχθανόταν τους καθηγητές με τα δύστροπα νοήματα τους, τα βιβλία με τις δήθεν σύνθετες γνώσεις τους, τα περίπλοκα λόγια και τις βαθύτερες σκέψεις. "Πίστευε" του είπε ο καλοσυνάτος πνευματικός της οικογενείας. Κι είναι αλήθεια πως όσο περισσότερο πίστευε τόσο περισσότερο ένιωθε αγαλλίαση. "Πάνε να μας πείσουνε για τα ακατανόητα. Ο Θεός είναι ένας και μεγάλος. Κι έρχεται τώρα η επιστήμη να μας κάνει την καμπόσα".
Η επιστήμη. Μια ομάδα ανθρώπων που απ' το πουθενά βγάζει συμπεράσματα. Τα βράδια σκεφτόταν τη συμμορία του κόσμου. "Οι γιατροί χρησιμοποιούν την επιστήμη τους για να βγάλουν χρήματα. Η τεχνολογία βρομίζει τους ανθρώπους, τους εξαγοράζει. Ό,τι τους συμφέρει, έχει τον τίτλο "εξέλιξη". Η κοινωνική μόρφωση αξίζει πραγματικά. Τα άλλα είναι κουραφέξαλα για να κερδίζει κανείς εξουσία. "
Στα εφηβικά του χρόνια άρχισε να βγαίνει στους δρόμους. Με τους άλλους παλιόφιλους από το ποδόσφαιρο γκάζωναν με τα μηχανάκια στους δρόμους κι η αδρεναλίνη χτύπαγε κόκκινο. Η ελευθερία. Αυτή η ελευθερία κι αέρας να σου χαστουκίζει τα μάγουλα. Τέτοιες ώρες ο Θεός, όντως, παραήταν μεγάλος. Ήξερε, στ' αλήθεια ήξερε, ένιωθε,  πώς πίσω από αυτόν τον απέραντο ουρανό υπάρχει ένα χέρι που όλους τους βοηθάει. Ακόμα κι όταν σκοτώθηκε ο αγαπημένος του φίλος με τη μηχανή ένα φθινοπωρινό απόγευμα. Ο καλοσυνάτος πνευματικός της οικογένειας του είπε "μη στεναχωριέσαι, αγόρι μου, ο Θεός τον ήθελε κοντά του". Ύστερα από χρόνια όταν είδε τον πνευματικό να κλαίει για το χαμό της αδερφής του του κακοφάνηκε ανεπαίσθητα που πονούσε, ενώ ήξερε.
Ένα πρωί, καθώς πήγαινε να βρει δουλειά, ένα μικρόφωνο τον σταμάτησε στο δρόμο. "Γκάλοπ. Πόσο γνωρίζουμε τον κόσμο που ζούμε." Τον ρώτησαν αν θα μπορούσε με λίγα λόγια να περιγράψει το σύμπαν στο οποίο ανήκουμε. Είχε συγκεχυμένη σκέψη. Προτίμησε να πει "καναλάρχες, άλλη δουλειά δεν έχετε?" Το μεσημέρι καθώς έτρωγε το φαγητό του μπροστά στην τηλεόραση, άκουγε προσεκτικά, ωστόσο, τον υδροχόο της χοντρής αστρολόγου που πάντα έπεφτε μέσα.
Ήταν καλό παιδί. Κι ο κόσμος όλος σε επίθεση εξουσίας επάνω του. Έτσι ένιωθε. Θύμωνε εύκολα. Ξέσπαγε. Τώρα τελευταία είχε βρει  αποκούμπι σε μια ομάδα ανθρώπων που μαζεύονταν κάθε Παρασκευή και μιλούσανε για διάφορα. Ερευνούσαν τους αστρολογικούς τους χάρτες, μιλούσανε για χειρομαντεία, ανέλυαν τα όνειρά τους. Ένας ολόκληρος κόσμος άνοιγε μπροστά του. Για πρώτη φορά μάλιστα τελείωσε ένα ολόκληρο βιβλίο χωρίς να δυσανασχετήσει. "Ίσως τελικά να μη μισώ και τόσο τα γράμματα" σκέφτηκε.
Εκείνη την Παρασκευή γύρισε στο σπίτι. Έμενε ακόμα με τους δικούς του. "Πού ήσουνα, αγόρι μου? Άργησες." "Έκανα έρευνα" απάντησε και κατευθύνθηκε προς το δωμάτιό του. "Έλα Παναγία μου, τι είσαι επιστήμονας?" "Σιγά ρε μάνα μην είμαι και νεκροθάφτης. Εδώ μιλάμε για ξύπνιους ανθρώπους, δεν τρώμε κουτόχορτο". Άνοιξε την τηλεόραση. Ειδήσεις.
Μια ζωή η ίδια ταύτιση ανάμεσα στους θεσμούς, τις έννοιες και τα γεγονότα. Κι η ίδια απόρριψη. Των εννοιών απ' τα γεγονότα. Μια ζωή η ίδια συγκεχυμένη σκέψη. Τόσο δυνατή που πάντα να υπάρχει εδώ ένας λύκος κι ένα αρνί. Και καθόλου η σύνθετη επιβίωση τους ή η αλήθεια τους. Μια ζωή χωρίς κριτική ματιά. Όχι τίποτα τόσο σπουδαίο, αφού όλοι θα πεθάνουμε μια μέρα. Άλλα και τόσο σπουδαίο ταυτόχρονα.

Το επόμενο πρωί όλη η οικογένεια πήρε το πρωινό της ανελλιπώς, όπως κάθε Σάββατο.
Και ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς το ίδιο.







Παρασκευή 3 Μαΐου 2013

Το θέατρο που πιστεύω και νοσταλγώ

Απόσπασμα του Γιέρζι Γκροτόφκσι "Για ένα φτωχό θέατρο":
" Υπάρχει κάτι το ασύγκριτα οικείο και παραγωγικό την ώρα της δουλειάς με τον ηθοποιό, που εμπιστεύτηκε τον εαυτό του στα χέρια μου. Πρέπει να είναι προσεχτικός, να δείχνει εμπιστοσύνη και να νιώθει ελεύθερος, γιατί ο μόχθος μας συνίσταται στην εξερεύνηση των δυνατοτήτων του για το μη περαιτέρω. Η ανάπτυξή του περιβάλλεται στοργικά από την παρατήρηση, την έκπληξη, από την επιθυμία για βοήθεια. Η δική μου ανάπτυξη προβάλλεται πάνω του, ή μάλλον, συντελείται μέσα του. Τότε η κοινή μας ανάπτυξη γίνεται αποκάλυψη. Δεν πρόκειται εδώ για τη διδασκαλία κάποιου μαθητή, αλλά για το υπέρτατο ξάνοιγμα σε ένα άλλο πρόσωπο. Στο πρόσωπο αυτό υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργηθεί το φαινόμενο της "μοιρασμένης ή διπλής γέννησης". Ο ηθοποιός ξαναγεννιέται-όχι μόνο σαν ηθοποιός, αλλά και σαν άνθρωπος- και μαζί του ξαναγεννιέμαι κι εγώ. Είναι αδέξιος ο τρόπος που το εκφράζω, αλλά εκείνο που πετυχαίνουμε είναι η ολοκληρωτική αποδοχή ενός ανθρώπινου όντος από ένα άλλο. "